Interview met Anne Jaegers over het maken van de podcast ‘loop ik nou over dode mensen?’, een voorproefje van bekend zijn en meer

In de driedelige podcast ‘Loop ik nou over dode mensen?’ nemen Gijs IJpelaar, Eva Luberti, Anne Jaegers en Tristan Hofkes je mee in de wereld van de middeleeuwse grafmonumenten. Want dat wat in de kerkvloer in eerste instantie lijkt op een overmaatse stoeptegel, blijkt een grafmonument te zijn. En een epitaaf aan de muur hangt er ook niet alleen ter decoratie. Deze memorie-objecten hebben ieder hun eigen verhaal. Eva Luberti legt in aflevering 1 uit dat de dood een centraal thema was in de middeleeuwen en dat het heel gewoon was over je eigen dood na te denken. Memento mori (gedenk te sterven) is hierbij een passende spreuk, maar ook carpe diem (pluk de dag) blijkt een verrassende rol te hebben in de middeleeuwen. In aflevering 2 bespreekt Anne Jaegers hoe een grafmonument je imago na de dood kon bepalen. Met een grafmonument kon de middeleeuwer bepalen hoe hij herinnerd wilde worden, al kreeg hij wellicht soms wat hulp van zijn (schoon)familie. Tristan Hofkes sluit af met aflevering 3 waarin hij uitlegt hoe je met wapenschilden kon taggen op een grafplaat. Want wie denkt dat het kenbaar maken van jouw leuke vrienden of belangrijke connecties iets is van het digitale tijdperk, heeft het mis!

De podcastserie is online te beluisteren

Dit is een interview tussen Anne Jaegers en Thomas Hickey

Interview

Hoe was het net bij de Dom?

We hebben een interview gehad met RTV Utrecht over onze podcast. We hebben verteld over de grafplaat die daar ligt, daarnaast hebben we het nog over het studentenleven gehad enzo. Het was best leuk. En koud. De Domkerk is vooral heel koud.

Klopt het dat er ook al een artikel over jullie is in De Telegraaf?

Ja klopt. In de lokale katern in Utrecht van De Telegraaf hebben we gestaan. Het is eigenlijk te danken aan Sanne Frequin, dat was onze begeleidster. Zij komt als kunsthistoricus zelf best wel vaak In de media. De radio, in de krant of bij RTV Utrecht. Zij heeft de connecties en heeft voor ons aan wat touwtjes getrokken. Op die manier zijn er allemaal mensen die ons willen interviewen, we komen over twee weken ook bij De nacht van NTR op NPO Radio één, daar zijn we te gast. Daar gaan we praten over onze podcast en nog van alles.

Hoe bevalt dat (om voor al die dingen uitgenodigd te worden)? Voel je je als een bekend persoon?

Ik vind het wel heel leuk maar ik heb wel altijd wel een vreemd gevoel bij. We hebben drie afleveringen van een kwartier opgenomen. Nu hebben we ondertussen al langer gepraat over onze podcast dan dat de podcast zelf is. Maar schijnbaar is dat hoe het gaat.

Het biedt wel een leuke manier om te kunnen vertellen over dingen die ik zelf interessant vind. Mensen vragen aan je als je jong bent: “Wil je later beroemd worden?”. Na deze ervaring lijkt het mij wel leuk om beroemd te worden, maar dan intellectueel beroemd.

Ik wil beroemd zijn voor de dingen die ik doe en niet beroemd zijn voor mijzelf. Beroemd omdat ik goed onderzoek heb gedaan of iets interessants heb bewezen. Ik hoef niet in de roddel katern van De Telegraaf terecht te komen. “Ze is weer gespot bij het strand. Ze drinkt een warme chocomel”.

Hoe bevalt dit voorproefje van bekend zijn?

Ik vind het best leuk, ik ben echter nog niet herkend en ik heb ook nog geen handtekeningen hoeven uit te delen. Maar het is wel zo dat familie en vrienden of zelfs vrienden van mijn ouders de podcast geluisterd hebben en dat ik appjes heb gekregen of dat ze naar mij toekomen en vertellen hoe leuk ze de podcast vonden. Ik vind het leuk dat mensen die normaal niet super veel bezig zijn met geschiedenis daar nu ook wat van mee krijgen (en dat dan ook leuk vinden). En ook mijn schoonmoeder vond het heel leuk om te luisteren, daar wordt ik ook weer enthousiast van

Heeft de rest van je groepje een soortgelijke ervaring (met hun faam)?

Ja, volgens mij krijgen ze ook heel veel leuke reacties van mensen om hen heen. Het  is ook binnen de Honours community vrij veel geluisterd, wij hebben van veel mensen te horen gekregen hoe leuk ze de podcast vonden.

In de podcast is Gijs de presentator. Wat is het geheim achter een goede presentator?

Toen we aan het bedenken waren we de afleveringen in elkaar gingen zetten kwam er uit dat Gijs wel wilde presenteren.

Gijs kan dat zo grappig en zo natuurlijk doen dat hij zelfs grapjes tussendoor kon maken en precies het gesprek zo kan ombuigen dat het over het goede onderwerp gaat. Want we hebben natuurlijk van tevoren uitgedacht wat voor vragen we willen stellen en op die manier zorgen dat alles in de podcast aan bod komt. Maar Gijs ging niet zomaar een vragenlijst af, hij boog het gesprek heel natuurlijk rond de vragen.

Zelf vind ik het ook leuk, als ik het terug luister, om te horen hoe hij dat het gesprek op gang kan houden. Gijs vond het zelf ook heel leuk om te doen.

Hoe hebben jullie de podcast weten te monteren?

We hebben het door een professionele editor laten editen. Daar hebben we subsidie voor aangevraagd bij de Stichting Tot Gedachtenis. Het eindproduct is dus door een echte radiomaker gemonteerd. De meeste ‘uhhs’,  ‘ahhhs’, pauzes en versprekingen zijn er heel mooi uitgeknipt.

Dit is op het advies van Sanne. Ze zei dat als je zoiets gaat maken het wel professioneel moet laten editen, want pas dan wordt het echt goed. Voordat je al die vaardigheden zelf hebt geleerd dan ben je net zo lang bezig als met het onderzoek zelf en zelfs dan wordt het toch niet zo leuk en mooi als dat het dankzij de professionele editor is geworden.

We zijn allemaal erg gewend aan en worden erg getraind op het schrijven van papers. Dat is ook waar de studie veel om gaat. Maar wat voor mij geldt en dat ook voor andere geldt is dat het iets heel nieuws is om een podcasts te maken. We hadden het allemaal nog nooit gedaan. Een filmpje gemaakt voor CKV of iets dergelijks is niet te vergelijken. Dit is veel professioneler en is ook Spotify terechtgekomen en dat was voor ons een hele nieuwe ervaring die erg leuk was en waar we veel van hebben geleerd.

Daarnaast was het ook veel gezelliger dan een paper schrijven. Met zijn allen in de studio aan de Kromme Nieuwegracht zitten met koptelefoons op om in een microfoon te kletsen is een veel gezelligere en informelere manier om het over een onderwerp te hebben dan met het schrijven van een paper. Toevallig kletsten we wel over een onderwerp waar we allemaal een paper voor hadden geschreven.

Heb je niet het gevoel dat er iets tekort schiet in de overstap van een heel rigoureus geschreven paper naar een podcast?

Het is met een paper zo dat je vaak een bepaalde stelling hebt die je vervolgens moet gaan verdedigen met argumenten en met een podcast is het veel meer vertellend. Maar het is nog steeds zo met een podcast dat je een bepaalde invalshoek hebt. Als je dan goed luistert dan hoor je al die argumenten erin terugkomen. Maar het zijn veel minder rigoureus, gestructureerde argumenten dan de argumenten die je in een paper terug zou vinden. Als je een paper leest terwijl je niet in de discipline zit krijg je eigenlijk niks mee. Een podcast als deze kan iedereen luisteren en iedereen wat van meekrijgen. Dat was een beetje de insteek. Een manier om dit onderwerp tot een breder publiek te brengen, zeker ook omdat de middeleeuwen niet heel populair zijn. Mensen denken daar over het algemeen van “Ja, dat is wel een beetje stoffige bende”, maar met een podcast kan je daar een veel breder publiek bij betrekken. Een podcast luisteren mensen als ze in de trein zitten of op de fiets zitten of bij een rondje wandelen. Een paper is veel ontoegankelijker en moet je echt voor gaan zitten om het goed te lezen.

Heeft het maken van deze podcast je ook aangezet tot toekomstige projecten?

Tot nu toe ben ik niet aan de slag gegaan met een volgende podcast, maar met het onderwerp zelf wel. Daar ben ik nu voor de honours research seminar mee bezig. Het is een beetje onduidelijk waar wij precies mee bezig zijn, maar van de andere groepjes heb ik nog niet echt meer concrete verhalen gehoord.

Het lijkt mij echter wel leuk om weer iets met een podcast te doen en om op die manier de wetenschapscommunicatie wat breder te trekken dan alleen maar droog schrijven.

Het publiek is niet bepaald breed met papers naast de docenten leest mijn vader het omdat hij de spelling moet controleren maar daarnaast niet. Normaal vertel ik wel aan mijn ouders waar ik mee bezig ben als ze dat vragen maar dat is heel anders dan bij deze podcast die ze echt hebben kunnen luisteren.

Wat ik ook erg leuk vind is dat dit kan bij honours. Het is in je normale bachelor opleiding zo dat je veel minder die vrijheid hebt om iets als een podcast te maken. Dan is het vaak zo dat je simpelweg een paper moet schrijven.

Bij honours was het juist zo dat Sanne zei: “Ik wil dat jullie iets anders doen dan een paper schrijven”. Maar we hadden ook een documentaire kunnen maken of een filmpje of iets anders. Je hebt gewoon veel meer die vrijheid om iets anders te doen dan wat normaal voorkomt bij je studie.

Wat is de motivatie om al naar al deze interviews te gaan zonder compensatie?

Het is gewoon onderdeel van het vak eigenlijk. Daarnaast is dit interview, maar ook bijvoorbeeld dat met RTV Utrecht gewoon leuk. Lekker bezig zijn, beetje fame.

Het is natuurlijk ook zo dat ik er misschien nu niet direct iets voor krijg maar ik zou bijvoorbeeld wel over een aantal jaar kunnen zeggen dat ik een podcast gemaakt heb die best goed is beluisterd en op die manier bouw je toch wel je CV op. Daarbij, mocht het later ooit zover komen dat ik inderdaad een bekendere wetenschapster word dan is het zo dat ik ook een beetje ervaring heb met dit soort dingen. Hoe is het om op de radio te komen, hoe is het om op tv te komen of In de krant te staan.

Wat heb je met dit project allemaal geleerd?

Aan die interviews heb ik niet specifiek iets geleerd, maar het maken van de podcast is een en al leren want ik heb het nog nooit eerder gedaan. Ik heb geleerd dat podcasts eigenlijk heel erg gescript zijn, dat meestal van tevoren al duidelijk is wat er gevraagd gaat worden en wat voor antwoord er ongeveer gegeven gaat worden.

Enerzijds wist ik dat al. Soms hoor je dat ze een vraag stellen en dat je dan denkt: “Dit is wel heel toevallig.” Maar andere keren is het heel natuurlijk en dan heb je dat helemaal niet door. Het hang er ook vanaf hoeveel de presentator weet van een bepaald onderwerp. Als iemand heel veel weet van onderwerp dan presenteer je zo’n interview natuurlijker. Dan kan je ook een vraag stellen die van tevoren niet (helemaal) besproken is omdat je er gewoon oprecht geïnteresseerd in bent en dat je er meer van af weet.

Hebben jullie veel interviewers gehad die geïnteresseerd zijn?

Ja dat hebben we zeker, vandaag hadden we dat ook. We hebben voor de televisie een stukje geïnterviewd en de vrouw die ons interviewde die studeerde zelf kunstgeschiedenis aan de UvA dus ze was oprecht heel erg geïnteresseerd. Het maakt het interview leuker want dan wordt het makkelijker om enthousiast te vertellen en in gesprek te gaan.

Hoe is de algehele ervaring van dit project?

Ik vond het leuk en heel leerzaam. Daarbij, en dit gevoel heb ik met honours altijd, is het erg fijn dat je met andere mensen iets kan maken die ook allemaal gedreven zijn en het leuk vinden om iets te leren en iets te maken. De houding om het zo snel mogelijk te doen want “dan zijn we er snel van af” zit er hier niet tussen.

Krijg je veel dezelfde vragen?

Niet echt, valt wel mee. De algemene vraag als, “zo’n grafplaat wat betekent dat nou?” komt natuurlijk wel iedere keer terug.

Het gaat heel veel over memoria, dat is het idee dat mensen die zijn overleden ook moet gedenken en moet bidden voor hun zielenheil, zodat ze in de hemel zullen komen. Dat soort dingen worden iedere keer gevraagd: “oh memoria, wat is dat dan?” en dan sta je daar elke keer hetzelfde verhaal weer op te hangen.

Ze vragen ons ook iedere keer: “wil je dan zelf later ook een grafplaat?” en dan zeg ik altijd dat ik het niet weet. Aan de ene kant vind ik het wel cool, dat is lekker kleurrijk maar aan de andere kant weet ik oprecht nog niet eens of ik wel begraven wil worden of gecremeerd. Maar Tristan die zei vandaag: “Ja, hoe groter hoe beter”.

Maar ze stellen daarnaast ook elke keer originele vragen.

Hoe is het om (podcast) interviews af te leggen over je podcast interviews?

We zijn over twee weken te gast bij de radio en dan gaan we 1,5 uur praten. Ik vroeg vandaag aan Sanne: “hoe gaan wij nou 1,5 uur praten over een podcast die bij elkaar maar drie kwartier duurt?” Toen zei ze: “Ja maar er wordt niet alleen gepraat over de podcast, maar ook over de brede onderwerpen en een over jezelf en je studie en studentenleven”. Dat was vandaag ook zo toen we op de Radio RTV Utrecht waren. Toen heeft de radiomaker ons bijvoorbeeld gewoon even gevraagd: “morgen gaan alle coronamaatregelen er vanaf hoe is dat voor jullie?”. Ik vraag me af en toe wel af hoe wij zoveel kunnen vertellen over zo’n (relatief) korte podcast. Maar we presteren het iedere keer opnieuw om interessante dingen te vertellen.

Coronatijd is nu wel zo’n beetje voorbij, dus hoe is het om daarbuiten te studeren?

Ik krijg altijd een de classic vraag: “hoe is het om te studeren in deze coronatijd?” en dan moet ik altijd vertellen dat ik niet beter weet dan dit omdat ik tijdens de pandemie ben begonnen aan mijn studie.

Toen ik alles online had vond ik het wel prima, ik vond het wel prima om lekker relaxed op mijn kamer te zitten en een beetje college volgen. Maar toen ik dit jaar meemaakte hoe het is om een studentenleven te hebben, om van tevoren en in de pauzes met je medestudenten te kletsen en daarna nog even wat gaan borrelen, kwam ik er achter wat ik had gemist. Maar ik wist het eerste jaar helemaal niet wat ik miste, want ik had het nog nooit meegemaakt. Nu ik weet wat ik miste wil ik niet meer terug.