Geplaatst op 30/06/2023 door Michelle Moonen
in Categorieën: Actualiteit, Blog, Blogbericht, Honoursstudenten en Nieuws. Vertaalprioriteiten: Required.

Honoursexcursie Haarlem 03/06/23

Door Soesja Steehouwer en Britt Kramer

Na een reis naar Haarlem, dat helaas iets eerder was dan gepland aangezien er geen treinen tussen Amsterdam en Haarlem reden, begonnen we de zonnige dag met een wandeling naar de Oude Bavo kerk. Onze fantastische tour guide (en honours docent) Frans Willem vertelde ons leuke weetjes over zijn woonplaats. Zo liepen we langs het Noord-Hollands archief waar een expositie over vrouwen in het verzet plaatsvond. Toen we in het zonnetje de prachtige kerk stonden te bewonderen vertelde Frans Willem kort wat over de geschiedenis van Haarlem. Over hoe het op de derde zandbank was gebouwd en tijden van rijkdom heeft gekend waarin deze kerk ook zijn basis heeft gekend. Eenmaal binnen aangekomen werd de groep in tweeën gesplitst en gingen we op pad. Beide groepen kregen een gids van de kerk mee. Onze tourguide vertelde ons over de ontwikkelingen binnen de architectuur van de kerk. Zo liet hij ons zien waar het luik zat om de bouwmaterialen van boven, uit de houten toren, weer naar beneden te krijgen. Natuurlijk hebben we hem ook zeer veel vragen gesteld, want we zijn nu eenmaal honoursstudenten ;).

Een opvallend thema van de rondleiding vond ik dat de geschiedenis niet altijd is zoals het lijkt. Zo hingen er kleine houten scheepjes in de kerk als eerbetoon aan een gevecht waaraan de Haarlemmers hadden deelgenomen. Maar dit bleek een fabel te zijn om de Haarlemmers wat zelfvertrouwen in te praten tijdens moeilijke tijden. Ook het mooie gouden koorhek was ooit bruin geschilderd omdat het anders in WO2 zou sneuvelen. Tevens bleek het koorhek niet eens compleet uit de middeleeuwen te komen en zijn er later nog dingen aan toegevoegd. Daarnaast is/was het graf van Frans Hals in de Bavo kerk, maar daar bleek nog een heel verhaal omheen te zitten met het verwisselen van graven. Met de conclusie dat hij niet hier begraven ligt. Zo zie je maar weer dat je altijd alles in twijfel moet blijven trekken, en goed zelf na moet denken.

Het Müllerorgel is het gigantische hoofdorgel van de kerk. Het is erg beroemd en grootsten zoals Händel en Mozart hebben erop gespeeld. Wij hadden na onze rondleiding door de kerk de eer om naar een concert van een half uurtje te mogen luisteren.

Na het orgelconcert in de Grote Bavo was het tijd om verder te gaan. Aangezien we pas later op de middag een reservering hadden bij de Nieuwe Bavo, besloten we dat op zo’n zonnige dag een drankje op het terras op de Grote Markt niet kon ontbreken. Hier hebben we even heerlijk genoten van een pauze in de zon.

Toen de drankjes genuttigd waren, werd er voorgesteld om met een kleine omweg naar de Nieuwe Bavo te lopen. Dit idee viel bij ieder van ons in de smaak, want Haarlem is zo’n prachtige stad, daar wil je maar al te graag meer van zien. Met een wandeling langs de Spaarne, waarbij we nog even stil stonden bij het Teylers Museum en andere indrukwekkende gebouwen, kwamen we uiteindelijk aan bij het Provinciehuis. Hier vertelde Frans Willem ons dat dit gebouw in de achttiende eeuw gebouwd is door Henry Hope, een bankier uit Amsterdam. Het is niet te missen dat de architectuur een voorbeeld is van het neoclassicisme en het is daarom ook niet gek dat de Laocoön beeldengroep voor het provinciehuis is geplaatst. Deze beeldengroep is één van de dertien beelden die de Italiaanse beeldhouwer en metaalgieter Franscesco Righetti (1749-1819) maakte voor dit provinciehuis. De zeven overgebleven beelden staan tegenwoordig opgesteld in het Rijksmuseum en in Haarlem zijn de afgietsels zichtbaar.

Na dit korte uitstapje vervolgden we de route naar de Nieuwe Bavo, ofwel Kathedrale basiliek Sint Bavo. Deze kerk is ontworpen in neoromaanse en eclectische stijl ten tijde van de negentiende eeuw. Ook de Nieuwe Bavo is gewijd aan de Haarlemse patroonheilige Sint Bavo. Bij binnenkomst vallen mij meteen de mozaïeken op: het doet Byzantijns aan, maar met een moderne twist. In de kerk krijgen we geen rondleiding van een gids, maar we mogen wel de koepel beklimmen. Via een erg smalle spiraaltrap klimmen we allemaal moedig omhoog. Eenmaal boven in de koepel aangekomen bevinden we ons op 25 (!) meter hoogte en hebben we een schitterende close-up van de architectuur hier. De nissen die te zien zijn, zijn naar onze mening bedoeld om beelden in te zetten, maar deze ontbreken. Wat blijkt: de nissen zijn inderdaad bedoeld voor beelden van verschillende engelen, maar zijn tot op heden nooit geplaatst. Dit hoopt de kerk ooit nog eens te kunnen waarmaken. Ook merken we de gezichten op waar de dunnere pilaren in uitmonden. Deze gezichten stellen maagden voor en staan symbool voor de maagdelijkheid van de koepel. Nu we de koepel up close hebben gezien begrijpen we allemaal nog beter dat de Nieuwe Bavo ook wel de naam KoepelKathedraal draagt.

Nadat we met zijn alle weer beneden komen, lopen we door naar één van de kapellen in het koor. Hier zien we een kapel gewijd aan Sint Aloysius. De glas-in-loodramen zijn in 2022 verwezenlijkt naar het oorspronkelijke ontwerp van kunstenaar Jan Toorop (1858-1928). Met behulp van de tekeningen die hij hiervoor had gemaakt zijn deze uiteindelijk met behulp van Toorop kenners in een glasatelier vervaardigd. We hebben hier even de tijd om te praten over wat we hier van vinden en vervolgens mogen we nog even zelf door de KoepelKathedraal rondlopen. Het is voor mij, als student kunstgeschiedenis tot 1850, een vreemde gewaarwording: je kijkt naar architectuur gebaseerd op romaanse kerken en kerken uit het Byzantium, maar de kunst is duidelijk modern. Hoewel ik in eerste instantie niet ondersteboven was van het interieur van de kerk, heb ik toch mijn mening kunnen bijschaven dankzij interessante gesprekken over de samenkomst van “oud” en modern die in de groep gevoerd werden tijdens het rondlopen in de kathedraal.

Na alle indrukken die we hier op hebben gedaan was het tijd om af te sluiten. De afsluiting vond met het heerlijke weer uiteraard plaats op een terras met een borrel.

Al met al was het dus een zeer geslaagde honours excursie. We hebben veel indrukken opgedaan, nieuwe dingen geleerd, interessante gesprekken gevoerd, ideeën uitgewisseld en uiteraard ook veel met elkaar gelachen. Kortom, de Haarlem excursie was een top afsluiting van dit Honoursjaar!

Hieronder nog een aantal foto’s van de excursie!